[BÀI VIẾT CHUYÊN GIA - Talk #8] Lớp vỏ và khoảng trống

Xin giới thiệu đến bạn đọc bài chia sẻ của Kiến trúc sư Nguyễn Xuân Minh trong khuôn khổ chương trình ALP Mini-talks - hoạt động mở rộng của Architecture Leader Perspective (ALP) được khởi xướng bởi LIXIL Việt Nam và thực hiện bởi Xhubvietnam.com, AGOhub và KIENVIET MEDIA. ALP Mini-talks mang đến chuỗi thảo luận chuyên sâu về Kiến trúc - Thiết kế, với sự góp mặt của nhiều diễn giả có tiếng trong và ngoài nước.      

 Tôi là Nguyễn Xuân Minh, sáng lập BHA studio cách đây 15 năm, một văn phòng thiết kế nhỏ ở Huế.Các công trình tôi thiết kế phần lớn ở  miền Trung- Việt Nam, nơi có khí hậu rất khắc nghiệt với nắng nóng, mưa dầm và nhiều thiên tai. Nơi đây về kinh tế còn khó khăn nhưng lại có văn hóa rất đặc sắc.

      Tôi thích làm các công trình đơn giản, thực dụng nhưng có cảm xúc. Kiến trúc của tôi luôn gắn liền với Ánh sáng, Không gian và Nơi chốn.

      Ánh sáng là chất liệu của kiến trúc. Tôi luôn ám ảnh về ánh sáng, sử dụng ánh sáng và điều chỉnh ánh sáng phù hợp. Các công trình của tôi thường được nghiên cứu lớp vỏ để có thể điều tiết ánh sáng, làm cho không gian luôn biến đổi, thú vị.

      Về bản chất kiến trúc, theo tôi đó là tạo lập không gian. Không gian trong công trình của tôi thường khá “nhập nhằng” - Tôi thích sử dụng những khoảng chuyển tiếp, khoảng mở, những khoảng không gian không rõ ràng về công năng. Điều này phù hợp với điều kiện khí hậu ở Huế nắng nóng mưa nhiều và tính cách Huế thích nhẹ nhàng, cởi mở với thiên nhiên.

      Kiến trúc của tôi luôn neo chặt với nơi chốn, đó là văn hóa sống, tập quán sinh hoạt của người dân, là khí hậu, là cảnh quan, là điều kiện kinh tế nơi nó tồn tại. Ở miền Trung, bên cạnh những bất lợi về điều kiện tự nhiên thì yếu tố nơi chốn rất rõ nét, đây là vùng có văn hóa đặc sắc, phong phú. Điều này tạo nên những cơ hội cho các kiến trúc sự tìm tòi, sáng tạo nên những thiết kế thích ứng, đặc trưng.

      Lớp vỏ và Khoảng trống là những giải pháp kiến trúc đơn giản để thích ứng với khí hậu đặc thù của miền Trung trong các công trình của tôi thiết kế.

Ảnh 1

Những công trình tôi sẽ giới thiệu với các bạn có chức năng và quy mô rất khác nhau nhưng đều có 1 điểm chung, nó thể hiện quan điểm của tôi về kiến trúc. Kiến trúc của tôi luôn gắn liền với ánh sáng, không gian và nơi chốn. Đồng thời với đó là việc sử dụng lớp vỏ và các khoảng trống để giải quyết bài toán về khí hậu và không gian trong công trình

M house là ngôi nhà của tôi. Được bắt đầu xây dựng từ năm 1992 với 1 trệt 1 lầu trên một khu đất rộng 3000m2 dưới chân đồi Thiên An, sau 15 năm gắn bó, vào năm 2006, ngôi nhà được tôi cải tạo lại, đây là những thử nghiệm đầu tiên của tôi về các giải pháp thiết kế nhằm tạo một không gian sống cởi mở, nhiều cảm xúc và phù hợp với khí hậu ở Huế.

Công trình ischool Quảng Trị là một dự án trường liên cấp được xây dựng tại Thành phố Đông Hà, một vùng đất mà tôi nghĩ nó quá khắc nghiệt, có lẽ là khắc nghiệt nhất Việt Nam. Nơi đây ngoài nắng nóng mưa nhiều còn có gió Lào.  Giải pháp tôi đưa ra cho công trình này là tổng mặt bằng, cấu trúc phải đơn giản, tiết kiệm, dễ xây dựng, điều này giúp giảm giá thành và thời gian xây dựng đúng tiến độ. Các phòng học được ưu tiên quay về hướng đông nam, hành lang là lớp đệm chắn nắng hướng tây bắc. Khối chức năng với khoảng thông tầng lớn ở hướng tây tạo bóng bản thân che nắng cho toàn bộ cấu trúc. Lớp vỏ hoa bê tông đúc thủ công bao che hướng tây và tây bắc. Tất cả các khối công trình đều có lớp mái nhẹ tách khỏi sàn mái bê tông. Với cấu trúc như vậy sẽ tạo lớp vỏ thoáng che diện mái và diện tường, chống nóng và chống mưa hiệu quả, thông gió tốt, kết hợp với không gian mở và cây xanh, hồ trữ nước hướng gió Lào làm cho môi trường khá dễ chịu.

Nhà hát sông Hương là một công trình quy mô lớn nằm ngay cạnh sông Hương. Khán phòng 1000 chổ ngồi với yêu cầu rất cao về tiêu chuẩn kỷ thuật và trang thiết bị được đặt trong một khối cứng hình elip ốp gạch Bát Tràng, bao bọc quanh là không gian sảnh bằng kính cao đến mái, một hệ cột thép mảnh đỡ hệ mái mỏng che toàn bộ cấu trúc. Tất cả nhằm tạo một hình ảnh trong suốt, nhẹ nhàng hòa nhập với cảnh quan sông Hương.

Nhà nguyện Khâm Mạng là một công trìnhcó cấu trúc đơn giản với hành lang dốc bao quanh không gian chính. Tỉ lệ, ánh sáng được nghiên cứu kỹ tạo một không gian thuần khiết, có cảm xúc

8x20 house là một căn nhà phố có lớp vỏ cứng bằng bê tông kích thước 8x9x20m bao trùm toàn bộ cấu trúc. Bên dưới  lớp vỏ có 3 khối ngủ được treo lơ lững, các khoảng trống còn lại giữa các khối là những chức năng chung như phòng khách, bếp, phòng ăn, phòng SHC, một không gian rất xốp, thoáng và kết nối. Tôi tin rằng việc tạo lập không gian như thế sẽ giúp cho sự giao tiếp của các thành viên trong gia đình tốt hơn. Cấu trúc đơn giản, thả lõng nhẹ tựa những đám mây, có chút gì đó mơ mộng gần giống với tính cách Huế.

Tôi là người Huế nên yêu sự lãng mạn, cảnh quan và con người Huế làm cho mọi người đều có thể trở thành thi sĩ. Tuy nhiên là kiến trúc sư, nên sự lãng mạn của tôi phải gắn liền với không gian, sự bay bổng cùng ánh sáng nhưng phải đảm bảo tốt về mặt kỹ thuật và bài toán kinh tế. Do đó tôi chọn giải pháp đơn giản, thuần khiết, phải đẹp nhưng phải dễ xây dựng và rẻ. Việc sử dụng lớp vỏ để chắn nắng mưa và khoảng trống để thông gió cùng với các giải pháp tổng thể, cây xanh cảnh quan đáng được cân nhắc. Chúng ta có thể tích hợp chúng cùng nhau để tạo ra giá trị tốt hơn. Cám ơn ALP đã cho tôi cơ hội để trao đổi với các bạn!