Mô hình nhà ở tái lập: Giải pháp nâng cao chất lượng sống cho khu dân cư cũ trong đô thị?

Cùng với quá trình đô thị hóa, nhiều khu vực của Hà Nội vẫn đang hiện hữu tình trạng cơ sở hạ tầng xuống cấp, thiếu không gian xanh,… nhất là tại các quận nội thành (Đống Đa, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng…). Trước bối cảnh đó, Công ty TTA Partners đã đề xuất Mô hình nhà ở “Tái lập” nhằm cải thiện không gian sống cho cư dân tại các khu vực này, đồng thời gợi mở giải pháp thay đổi diện mạo, không gian đô thị trong tương lai.

Đề tài “Mô hình nhà ở tái lập” do TTA Partners triển khai là một trong 05 đề tài nghiên cứu của chương trình ALP 2021 - 2022, được thực hiện với sự đồng hành của Công ty TNHH Biệt Thự Vàng và Nhà tài trợ American Standard. Dự án nghiên cứu thí điểm tại phường Khâm Thiên, quận Đống Đa, Hà Nội.

Quận Đống Đa là “điểm nóng” về mật độ dân số tại thủ đô, đây cũng là khu vực còn tồn tại nhiều khu dân cư cũ, cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo chất lượng, đời sống cư dân đang trên đà xuống cấp. Trong đó, Khâm Thiên là một trong những phường có lịch sử văn hóa lâu đời, tuy nhiên khu vực có lối kiến trúc chủ yếu là tự phát, không được xây dựng theo một hình thức kiến trúc chung. Bên cạnh đó, tỉ lệ cây xanh, mặt nước ngày càng giảm, tỷ lệ nhà cơi nới diện tích để sử dụng ngày càng tăng dẫn đến thiếu điều kiện ánh sáng và mất an toàn trong phòng cháy chữa cháy cũng như giao thông.

Các khu nhà cũ bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng sống của người dân 

Hướng đến mục tiêu tái thiết lập một không gian mới cho các hộ dân tại đây, TTA Partners đã triển khai mô hình nhà ở tái lập (mô hình tái định cư tại chỗ), mang đến không gian sống chất lượng hơn, giúp người dân có không gian tương tác, giao lưu văn hóa đồng thời vẫn gắn với sinh kế bền vững. Ngoài ra, mô hình có khả năng chuyển hóa, biến đổi linh hoạt để đáp ứng được sự phát triển cho những căn hộ thông minh hiện đại sau này.

Theo đó, nhóm nghiên cứu TTA Partners đề xuất phương án xây dựng 2 mô hình nhà ở: Nhà ở trung tầng có độ cao từ 5 đến 7 tầng. Mô hình này sẽ giải quyết được chi phí đầu tư cũng như thói quen của người dân vốn quen ở “nhà mặt đất”. Thêm vào đó, đây cũng là giải pháp thay thế cho việc xây dựng các chung cư cao tầng ở nơi có diện tích khiêm tốn và “đắc địa” đòi hỏi quỹ đầu tư lớn, giá thành căn hộ cao, hạn chế khả năng đáp ứng của người dân.

Theo TS. Hoàng Vĩnh Long - Trưởng khoa Vật liệu xây dựng, Đại học Xây dựng Hà Nội - Thành viên Hội đồng Chuyên môn chương trình ALP 2021 - 2022: "Đề tài của TTA Partners có tính thực tiễn và tính cấp thiết tốt, đặc biệt là đối với các khu dân cư phát triển tự phát, thiếu quy hoạch tại các đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh. Mô hình nhà ở tái lập mà nhóm nghiên cứu đề xuất có thể đem lại lợi ích cho nhiều bên: môi trường sống tiện nghi, giảm chi phí sinh hoạt cho người dân; bộ mặt đô thị khang trang; công tác quản lý thuận tiện. Để dự án đạt được hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, nhất là người dân - chính quyền - đơn vị đầu tư."

Ông Uchidate Katsuaki - Tổng Giám Đốc LIXIL Việt Nam - Đại diện Nhà tài trợ American Standard cũng cho rằng: “Tái thiết các khu vực dân cư cũ trong đô thị là thách thức của mọi đô thị trên thế giới. Dự án nghiên cứu của Công ty TTA Partners đề cập đến một bài toán khó nhưng cần thiết để nâng cao chất lượng sống cho người dân. Đây là một vấn đề lớn cần nhiều nguồn lực của xã hội. 

Đặt ra sứ mệnh “Nâng tầm tiêu chuẩn sống người Việt Nam”, American Standard luôn định hướng phát triển gắn liền với mục tiêu xây dựng lối sống văn minh, bền vững. Hy vọng sự đồng hành của American Standard cùng dự án trong chương trình ALP 2021 - 2022 có thể góp phần từng bước cải thiện đời sống người dân, thay đổi diện mạo đô thị, đem đến tương lai sống tốt đẹp hơn cho mọi người, ở mọi nơi”.

Theo đề xuất của nhóm nghiên cứu, tùy thuộc vào từng vị trí xây dựng, tầng 1 của mỗi tòa nhà sẽ được bố trí khu thương mại hoặc các khu dân cư. Các gian hàng phù hợp với những hộ kinh doanh sẽ được đặt tại những vị trí dễ tiếp cận, thuận lợi cho giao thương. Bên cạnh đó khu dân cư vẫn đầy đủ dịch vụ thương mại, không gian cây xanh, sân chơi trong nhà…

Các căn hộ được thiết kế với diện tích từ 85m2 - 137m2, đầy đủ công năng từ 2 phòng ngủ trở lên. Trong mỗi căn hộ, ngoài không gian phục vụ các mục đích cố định còn có không gian riêng cho từng căn hộ, bố trí ban công lớn/vườn để có thêm không gian xanh. Cứ mỗi 2 tầng sẽ có không gian sinh hoạt chung cho các hộ dân. Mật độ căn hộ được phân bổ vừa phải, phù hợp cho việc cải tạo và xây mới các khu nhà cũ.

Giải pháp TTA Partners đề xuất lưu ý đến yếu tố sinh kế, không gian xanh và không gian công cộng trong khu ở (Ảnh: TTA Partners)

Để thiết lập Mô hình nhà ở tái lập, TTA Partners đã xây dựng 4 nguyên tắc tuần hoàn, đảm bảo tính kinh tế cũng như những yếu tố nội hàm bên trong công trình. Cụ thể:

- Nguyên tắc Kinh tế: Hướng tới tiết kiệm chi phí và tối ưu hóa giá thành, các giải pháp kiến trúc được đưa ra nhằm tiết kiệm chi phí một cách thông minh; tối ưu các yếu tố thiên nhiên như nắng, gió và ánh sáng để hạn chế sử dụng năng lượng điện

- Nguyên tắc Văn hóa: Phù hợp với văn hóa và lối sống của người Việt Nam, phát huy giá trị của văn hóa ở truyền thống trong mô hình nhà ở tái lập; xây dựng nếp sống mới; tổ chức các không gian ở tối giản, tiện dụng; có không gian mở, không gian sử dụng chung. Bên cạnh đó, nhà ở tái lập còn hướng đến lối sống tối giản theo xu hướng đương đại. 

- Nguyên tắc Xã hội: Hướng tới cộng đồng thân ái, láng giềng chia sẻ, thúc đẩy sự tương tác, gắn kết chặt chẽ với nhau trong nội bộ nhóm nhà ở hay tòa nhà.

- Nguyên tắc Kiến trúc: Hướng tới đa dạng loại hình nhà ở và dịch vụ để tạo cơ hội nhiều hơn cho mọi người; linh hoạt và thích ứng trong việc tổ chức không gian.

KTS Lê Trương - Chủ tịch HĐQT Công ty TTA Partners cho biết: “Mô hình nhà ở tái lập” là một đề tài mang tính gợi mở do TTA Partners tự đặt ra cho một tương lai xa dựa trên quá trình quan sát thực trạng các khu ở lâu năm chất lượng thấp của dân cư trong 4 quận nội đô của Hà Nội. Chương trình này sẽ phải được thực hiện từng bước và trong rất nhiều năm, nhằm tạo dựng không gian, bộ mặt đô thị văn minh, cuộc sống người dân được cải thiện toàn diện. Việc làm này mang tính cách mạng và chắc chắn cần làm”.

TS.KTS Nguyễn Thu Hương - Giám đốc Phát triển dự án Công ty TTA Partners nhấn mạnh thêm: “Các không gian công cộng cần được đặc biệt quan tâm để tạo dựng nguồn vốn xã hội quan trọng và thắt chặt các mối quan hệ thường bị mất đi trong quá trình tái định cư, kể cả việc tái định cư tại chỗ”.

Mô hình Nhà ở “Tái lập” sẽ hướng tới lối sống bền vững, văn minh của thế kỷ 21, trong đó, nhấn mạnh đến Không gian "tự lập" và Không gian “Xóm giềng” để phát triển sinh kế bền vững và gắn kết cộng đồng. Mô hình xây dựng này mang tính công nghiệp, khoa học, rẻ, nhanh, thân thiện và tối đa hóa nguồn vật liệu có khả năng tái chế.

Dự án nghiên cứu “Mô hình nhà ở tái lập” của Công ty Cổ phần Kiến trúc Xây dựng TTA Partners dự kiến sẽ công bố kết quả vào tháng 07/2022 trong chuỗi sự kiện của chương trình ALP 2021-2022 bao gồm: Hội thảo khoa học, Triển lãm Pavilion,... cùng nhiều hoạt động thú vị khác. 

———————————–

Về chương trình ALP:

Architecture Leader Perspective (ALP) được khởi xướng và tổ chức từ năm 2016 bởi LIXIL Việt Nam, dưới sự bảo trợ chuyên môn của Hội Kiến trúc sư Việt Nam.

Năm 2021 – 2022, chương trình mở rộng quy mô và tăng thêm tính chuyên sâu bởi sự bảo trợ từ các đơn vị: Hội Kiến trúc sư thành phố Hồ Chí Minh; Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng thành phố Hồ Chí Minh (SACA); Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam; UBND quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Chương trình được hỗ trợ truyền thông bởi các cơ quan truyền thông đầu ngành như: Kiến Việt, Tạp chí Kiến trúc, Tạp chí Nhà Đẹp,… 

Thông qua các hoạt động kết nối, tương tác, nghiên cứu chuyên sâu, ALP 2021 – 2022 kiến tạo một nền tảng chung để các công ty kiến trúc, kiến trúc sư, chủ đầu tư, chuyên gia trong ngành Kiến trúc – Xây dựng cùng hợp tác đem tới giải pháp, đề xuất giải quyết các vấn đề trong thực tiễn môi trường xây dựng tại Việt Nam, hướng đến tương lai không gian sống tối ưu cho người Việt.

Xem thêm chi tiết chương trình tại: http://alplixil.com/ 

———————————–

Về LIXIL:

LIXIL là nhà sản xuất tiên phong các sản phẩm về Công nghệ nước và Vật liệu Xây dựng cho nhà ở giúp giải quyết các thách thức hàng ngày, hiện thực hóa giấc mơ về một ngôi nhà hoàn thiện hơn cho mọi người, ở mọi nơi. Là công ty toàn cầu, LIXIL có hoạt động tại hơn 150 quốc gia. Thừa kế di sản Nhật Bản, LIXIL tạo ra công nghệ hàng đầu thế giới và đổi mới để đem đến các sản phẩm chất lượng cao, giúp cải tiến ngôi nhà. Nhưng sự khác biệt của LIXIL nằm ở cách công ty thực hiện điều này; thông qua thiết kế có ý nghĩa, tinh thần doanh chủ, cống hiến để cải thiện khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người và tăng trưởng kinh doanh có trách nhiệm.

Tại Việt Nam, LIXIL hiện diện với 4 thương hiệu GROHE, INAX, American Standard và TOSTEM với 11 nhà máy, hơn 3,300 nhân viên và hơn 8,000 hệ thống cửa hàng trên toàn quốc.

———————————–

Về American Standard

Là một trong những nhãn hàng tiêu biểu trong lĩnh vực thiết bị vệ sinh, American Standard đã dành được lòng tin từ khách hàng nhờ không ngừng mang đến phong cách, chất lượng và sự tin cậy tới không gian tắm. Hiện nay, với nền tảng hơn 140 năm kinh nghiệm tiên phong, American Standard tiếp tục nâng cao tiêu chuẩn trong việc đem đến giải pháp phòng tắm đáng tin cậy được kết hợp với thiết kế thiết thực và công nghệ tân tiến nhằm tạo ra không gian phòng tắm đầy cuốn hút. Bạn sẽ tìm thấy ở những không gian như vậy sự thoải mái, tiện nghi và vệ sinh sạch sẽ.