Bài toán về không gian công cộng trong nhà ở cao tầng

Nhà chung cư cao tầng đã và đang trở thành xu hướng được lựa chọn tại các thành phố vì nhiều tiện ích mà nó mang lại. Trong khi đó, một số khu ở cao tầng hiện nay còn tồn tại nhiều bất cập, đặc biệt là vấn đề về thiết kế không gian công cộng. Chủ đề này đã được lựa chọn trở thành một trong những đề tài nghiên cứu trong chương trình ALP 2021 - 2022, thực hiện bởi Công ty Cổ phần Kiến trúc Lập Phương (CUBIC).

CUBIC lựa chọn đề tài “Giải pháp và thiết kế cho cho không gian công cộng trong nhà ở cao tầng” với mục tiêu đem đến giá trị mới cho không gian cao tầng, tăng tính tương tác, kết nối cộng đồng.

Ông Nguyễn Trung Dũng - Đồng sáng lập, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Kiến trúc Lập Phương (CUBIC) chia sẻ:“Đối với CUBIC, không gian công cộng trong nhà ở cao tầng là trái tim của dự án. Thiết kế căn hộ tốt mang đến hạnh phúc cho các gia đình nhỏ, còn thiết kế không gian công cộng tốt sẽ mang đến hạnh phúc cho cả một cộng đồng. Với quan điểm như vậy, chúng tôi nghiên cứu, thiết kế và cải thiện không gian đặc thù này qua từng dự án. Thông qua các công trình chung cư đã được đưa vào sử dụng hiệu quả, chúng tôi tự tin thuyết phục các chủ đầu tư về giá trị xã hội, nhân văn, kinh tế mà không gian này có thể mang lại. Các thiết kế khi được hiện thực hoá sẽ mang đến những giá trị hữu hình”. 

Các thành viên Hội đồng Cố vấn chương trình ALP 2021 – 2022 đánh giá đề tài CUBIC triển khai là một trong những khoảng trống thường bị lãng quên hoặc thực hiện chưa bài bản trong một số dự án nhà ở cao tầng. Đề án nghiên cứu này cần được thực hiện trên cơ sở khoa học để sản phẩm đầu ra gần gũi với nhu cầu của cư dân, đóng góp cho sức khỏe tinh thần của cộng đồng, sự phát triển của cá nhân, gia đình, xã hội.

Hướng đến mục tiêu đưa ra được công thức thiết kế không gian cao tầng hiệu quả, đề án nghiên cứu của CUBIC tập trung làm rõ khái niệm và các vấn đề liên quan đến không gian công cộng trong khu nhà cao tầng. Những vấn đề tiêu biểu được đưa ra nghiên cứu là: Định nghĩa và những yếu tố ảnh hưởng đến thiết kế; Các đối tượng tác động đến không gian công cộng trong nhà cao tầng, Đề xuất giải pháp tối ưu cho loại hình không gian này.

Định nghĩa không gian công cộng

Trước hết, CUBIC định nghĩa không gian công cộng là không gian sử dụng chung cho các hoạt động cộng đồng. Đó có thể là các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí… phục vụ cho các nhu cầu thư giãn, kết nối, tương tác giữa người và người. Hơn hết, không gian công cộng trong nhà ở cao tầng phải phục vụ cho toàn bộ cư dân sinh sống tại đó. 

Không gian công cộng đóng một vai trò quan trọng trong đời sống xã hội, là nhân tố làm tăng sự gắn bó của cư dân với khu ở, với thành thị và cộng đồng địa phương, khuyến khích sự tương tác, hòa nhập xã hội và thể hiện bản sắc văn hóa, lối sống của đô thị. 

Những yếu tố ảnh hưởng tới thiết kế không gian công cộng trong nhà cao tầng

Định hướng thiết kế của CUBIC tập trung vào hai tiêu chí lớn: Tính tương tác và tính kết nối của không gian công cộng. 

Trong đó, tính tương tác thể hiện ở việc quy hoạch và thiết kế không gian lấy con người làm trung tâm, đề cao tính hòa nhập xã hội, thúc đẩy tương tác giữa người sử dụng và không gian. Song song, tính cá nhân hóa trong không gian chung cũng là yếu tố cần chú trọng. Thông qua những bước đệm ngăn cách “vô hình” như cây xanh, thảm cỏ, đường dạo, hồ nước… người sử dụng có thể cảm thấy an toàn và có sự riêng tư cần thiết. 

Tính kết nối của không gian công cộng có thể được phát huy tốt khi giải pháp thiết kế và chức năng tạo ra cảm giác thân thuộc cho cư dân, tăng cường khả năng tiếp cận, giúp các khu vực hòa nhập với nhau. Bằng cách đó, mối quan hệ cộng đồng không chỉ gắn kết hơn mà còn nâng cao ý thức trách nhiệm của người sử dụng đối với không gian chung.

Hơn thế, thiết kế không gian công cộng cần có nội dung và câu chuyện, đảm bảo tính thẩm mỹ, không gian hấp dẫn ấn tượng.

Những tiêu chí của dự án đều gắn với mục tiêu cốt lõi là đáp ứng nhu cầu của cư dân, nâng cao chất lượng sống của cư dân tại các nhà ở cao tầng nói riêng và cộng đồng nói chung. Do đó, điều tra xã hội học là một trong những tiền đề quan trọng để tìm ra đúng bài toán cấp thiết và lời giải phù hợp. 

CUBIC đã thực hiện khảo sát đối với cư dân một số chung cư tại Hà Nội, tìm hiểu về nhu cầu sử dụng không gian công cộng, đặc biệt trong thời điểm đại dịch Covid-19; đánh giá của cư dân về vai trò của không gian công cộng cũng như các không gian công cộng đã có, mức độ hài lòng khi sử dụng… Khảo sát được thực hiện với các đối tượng ở các độ tuổi và quy mô gia đình đa dạng.

Cùng với đó, nhóm nghiên cứu cũng tìm hiểu, tham khảo nhiều mô hình dự án thực tiễn đã được xây dựng để học hỏi về không gian và công nghệ xây dựng và tiện ích. 

“Có thể nói, trong các đồ án cũng như công trình trên thế giới về không gian ở cao tầng thì xương sống hình thành nên giá trị của nơi đó chính là không gian công cộng. Những không gian công cộng có sự khác biệt về tỉ lệ, địa điểm xây dựng,… sẽ tạo nên hình thái cho những công trình đó. Thi công, triển khai những không gian công cộng cao tầng luôn là vấn đề thách thức trong xây dựng của đất nước. Việc học hỏi các giải pháp kết cấu mới cho không gian là một điều đáng lưu tâm và phát triển” - KTS Hoàng Anh - Đại diện nhóm nghiên cứu của CUBIC chia sẻ quan điểm.

Không gian công cộng phải đảm bảo sự hòa hợp với bối cảnh và con người (Ảnh: Dự án Epic’s Home do CUBIC thiết kế tại Hà Nội)

Thông qua phân tích dữ liệu nghiên cứu và khảo sát thực tiễn, CUBIC tiếp tục nghiên cứu các giải pháp sử dụng linh hoạt và tối đa diện tích sinh hoạt cộng đồng tại các chung cư và đề xuất các giải pháp thiết kế mới nhằm tối ưu hóa không gian công cộng cho những dự án khu nhà ở cao tầng trong tương lai.

TS.KTS Phan Đăng Sơn - Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn chương trình nhận thấy, sự đề cập của nhóm nghiên cứu đã khá kỹ tuy nhiên cần chú ý thêm khía cạnh về sự đa dạng. Khu nhà ở cao tầng không chỉ nằm ở các đô thị lớn, mật độ cao mà bắt đầu phát triển ở các đô thị nhỏ với số lượng và quy mô nhỏ hơn. Do đó đề tài nghiên cứu giải pháp thích ứng nhiều mô hình thì sẽ dễ đáp ứng được nhu cầu thực tiễn của xã hội.

“Tôi muốn các dự án nghiên cứu phải ra được sản phẩm cụ thể để người dân có thể sử dụng. Vì vậy, dự án nghiên cứu cần tính thông dụng, phổ thông, đảm bảo tính tiện nghi tuy nhiên cũng phải hài hòa về mặt kinh tế” - TS.KTS Phan Đăng Sơn nhấn mạnh.

Không gian công cộng cần đảm bảo tính thẩm mỹ, hấp dẫn ấn tượng (Ảnh: Dự án Hưng Thịnh Social Housing do CUBIC thiết kế)

Dự án “Nghiên cứu và giải pháp cho không gian công cộng trong khu ở cao tầng” của CUBIC cũng như các dự án nghiên cứu của các công ty kiến trúc thuộc chương trình ALP 2021 - 2022 dự kiến sẽ công bố kết quả vào tháng 07/2022 qua chuỗi chương trình gồm: Hội thảo khoa học, Triển lãm Pavilion, Gala Tổng kết,...

———————————–

Về chương trình ALP:

Architecture Leader Perspective (ALP) được khởi xướng và tổ chức từ năm 2016 bởi LIXIL Việt Nam, dưới sự bảo trợ chuyên môn của Hội Kiến trúc sư Việt Nam.

Năm 2021 – 2022, chương trình mở rộng quy mô và tăng thêm tính chuyên sâu bởi sự bảo trợ từ các đơn vị: Hội Kiến trúc sư thành phố Hồ Chí Minh; Hiệp hội Xây dựng và Vật liệu xây dựng thành phố Hồ Chí Minh (SACA); Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam; UBND quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Chương trình được hỗ trợ truyền thông bởi các cơ quan truyền thông đầu ngành như: Kiến Việt, Tạp chí Kiến trúc, Tạp chí Nhà Đẹp,… 

Thông qua các hoạt động kết nối, tương tác, nghiên cứu chuyên sâu, ALP 2021 – 2022 kiến tạo một nền tảng chung để các công ty kiến trúc, kiến trúc sư, chủ đầu tư, chuyên gia trong ngành Kiến trúc – Xây dựng cùng hợp tác đem tới giải pháp, đề xuất giải quyết các vấn đề trong thực tiễn môi trường xây dựng tại Việt Nam, hướng đến tương lai không gian sống tối ưu cho người Việt.

Xem thêm chi tiết chương trình tại: http://alplixil.com/ 

———————————–

Về LIXIL:

LIXIL là nhà sản xuất tiên phong các sản phẩm về Công nghệ nước và Vật liệu Xây dựng cho nhà ở giúp giải quyết các thách thức hàng ngày, hiện thực hóa giấc mơ về một ngôi nhà hoàn thiện hơn cho mọi người, ở mọi nơi. Là công ty toàn cầu, LIXIL có hoạt động tại hơn 150 quốc gia. Thừa kế di sản Nhật Bản, LIXIL tạo ra công nghệ hàng đầu thế giới và đổi mới để đem đến các sản phẩm chất lượng cao, giúp cải tiến ngôi nhà. Nhưng sự khác biệt của LIXIL nằm ở cách công ty thực hiện điều này; thông qua thiết kế có ý nghĩa, tinh thần doanh chủ, cống hiến để cải thiện khả năng tiếp cận cho tất cả mọi người và tăng trưởng kinh doanh có trách nhiệm.

Tại Việt Nam, LIXIL hiện diện với 4 thương hiệu GROHE, INAX, American Standard và TOSTEM với 11 nhà máy, hơn 3,300 nhân viên và hơn 8,000 hệ thống cửa hàng trên toàn quốc.